NOBEL ÖDÜLLERİ

KÜLTÜRLER VE GENLER: PARİS DÜŞERKEN CESARETİN SINIRLARINI ZORLAYAN İKİ DÜŞÜNÜR

20 Nisan 2015 Ömer Gökçümen

Milan Kundera’nın Ölümsüzlük romanında Goethe karşımıza hem etten kemikten bir insan, hem de Batı Avrupa düşünürünü temsil eden bir ölümsüz olarak karşımıza çıkar. Büyük Alman düşünürünün dünyadan göçüşü, bilginin uzmanların tekelinde parçalara bölünmesinin de bir simgesi olarak anlatılır. Goethe, bilinebilecek her şeyi bilen, birleştirici doğa filozoflarının sonuncusudur, Kundera’ya göre. Goethe ölmüş, bilgi parçalanmıştır! C.P. Snow ‘İki Kültür’…

Sinekler ve insanlar

21 Mart 2015 Çağrı Yalgın

Bundan 7-8 yıl önce, zamanın Alaska valisi Sarah Palin ABD başkan yardımcılığına aday gösterilmişti ve çeşitli vatandaş gruplarıyla görüşüp onlardan oy istiyordu. Otizmli çocukların aileleriyle konuşurken, bilimden hiç anlamadığını iyice gözümüze sokmak için olsa gerek, sineklerle yapılan deneylerle dalga geçti. Otizme sebep olan genlerden birinin, sineklerde yapılan araştırmalarla bulunduğuna bilim insanları hemen işaret etti. Ama…

Şekil 5. Eşodaklı mikroskop görüntüsüyle STED görüntüsünün mukayesesi.

Abbe sınırının ötesinde

05 Kasım 2014 Çağrı Yalgın

Bu yılın Nobel Kimya Ödülü “üstün çözünürlüklü mikroskopi”ye katkılarından dolayı Stefan Hell, Eric Betzig ve William Moerner’e verildi. İyi ama üstün çözünürlüklü de ne demek? İnsanlar mikroskopik boyuttaki nesneleri gökyüzündekiler kadar merak etmemiş olacaktı ki mikroskobun gelişimi teleskobunkine göre biraz daha zaman aldı. Hollandalı Anthony van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke mikroskobun kullanımına öncülük ettiler….

KAYBOLMAYAN BEYİN

05 Kasım 2014 Konuk Yazarlar

‘Şu köşeyi dönünce solda olması gerekiyor’. Tanıdık geldi mi? Bilmediğimiz bir yeri haritadan değil de beynimizin kendi yön tayin mekanizmasına bıraktığımız zaman hepimizin az ya da çok kullandığı bir tabirdir bu. Hoş, harita olduğu zaman da kullandığımız olmuştur. Bazı insanlar yön konusunda çok iyidir, bazıları ise kötü. Ancak herkes nereye gideceğini bilemese de nerede olduğunu…

Şekil 1. Linus Pauling (solda) ve David Shoemaker, 1983’te Oregon Eyalet Üniversitesi’nde (Kaynak: Oregon Eyalet Üniversitesi arşivleri)

Nobel hastalığı: Baltayı taşa vuran otoriteler

05 Ocak 2014 Çağrı Yalgın 00:13:41

Bu bir sağlık sorunu değil. Yalnızca, büyük başarılara imza atmış birinin, bilmeden başka alanlarda da ahkâm kesme yetkisini kendinde bulmasına deniyor. Ama çok masum da sayılmaz: Başkalarının canını (veya cebini) yakabiliyor. Linus Pauling (Şekil 1) adını duymadıysanız, ayıp ediyorsunuz: Bu kimya dehası, kimyasal bağların yapısı konusunda yaptığı çalışmayla Nobel Ödülü aldı. Yetmedi, ilk defa bir…

BİLGİSAYAR TARİHİNDE ÇIĞIR AÇAN 10+1 İCAT (1.BÖLÜM)

04 Eylül 2013 Kaan Öztürk

Bilgi çağının keskin bir başlama çizgisi yok. 19. yüzyılda telgraf ile hızlı bir iletişim ağı oluşturulmuş, ofislerde otomatik tablolama makineleri kullanılır olmuştu. Mühendislik, astronomi ve fizikte kullanılan hesaplama cihazlarının tarihi ortaçağa, hatta antik çağa kadar uzanır. Yine de yirminci yüzyılın önemli bir farkı var: Geçtiğimiz yüzyılda malzeme teknolojisi ve fizikteki keşifler sayesinde, daha önceki özel…

BAK OĞLUM, BUNA DNA DERLER

01 Temmuz 2013 Işıl Arıcan

1962 yılının Nobel Tıp Ödülü, 1953 yılında DNA molekülünün yapısını keşfeden 3 bilim insanı tarafından paylaşılmıştı: James Watson (d. 1928), Francis Crick (1916–2004), and Maurice Wilkins (1916–2004). (Nobel ödülleri, sadece hayattaki bilim insanlarına verildiği için, Wilkins’in ekip arkadaşı Rosalind Franklin (1920-1958) ne yazık ki ödüle ortak olamadı. Zira ödül tarihinden kısa bir süre önce, 37 yaşında kansere…

Yatak odasından geçen bir Nobel hikâyesi

01 Nisan 2013 Çağrı Yalgın 00:04:58

Kapılar, genç bir hekim ve parlak bir araştırmacı olan Rita’nın yüzüne kapanıyordu. Mussolini İtalyası’nın üniversitelerinde, hastanelerinde artık Yahudilere yer yoktu. “Aryan” olmayanlar kütüphanelerin de kapısından içeri adım bile atamayacak, İtalyan akademik dergilerinde makale yayınlatamayacaktı. Halbuki Rita Levi-Montalcini’nin aklında yapılması gereken deneyler vardı. Genelde merak ettiği, sinir hücrelerinin nasıl olup da tam olarak nereye gideceklerini ve…

06: KÖK HÜCRELERİ NİYE NOBEL ALDI?

14 Ocak 2013 Dr. Karl

Geçen defa değişik kök hücresi türlerinden, embriyonun kök hücrelerinin vücudunuzdaki tüm hücreleri nasıl oluşturduğundan ve 2012 yılı Nobel Ödülü’nün bu alanda araştırma yapan iki bilim adamına verildiğinden bahsetmiştim.

05: NEDİR BU KÖK HÜCRELERİ?

31 Aralık 2012 Dr. Karl

Kök hücreleri: George W. Bush’un sevmediği hücreler. Öyle ki, “Hür Dünya’nın liderliği”ni yaptığı sekiz yıl boyunca oğul George Bush embriyonik kök hücrelerinin kullanıldığı araştırmalara federal devletin desteğini kısıtlamak için elinden geleni ardına koymadı. 2012’de ise kök hücresi araştırmalarına Nobel Tıp Ödülü verildi.

MUCİZE MALZEME – GRAFEN

03 Aralık 2012 Bahadır Ürkmez

Evinizde, ofisinizdeki çekmecelerde, dolaplarda uçları kırık bir halde terk edilmiş kurşun kalemlerine dikkatlice bakın; bir parça selobandın yardımı ile Nobel Fizik ödülüne layık görülebilecek bir bilimsel araştırmayı başlatabilirsiniz. İnanmadınız mı? 2004 yılında Manchester Üniversitesi’nden Andre Geim ve Konstantin Novoselov’un yaptığı tam da buydu, bilim dünyasını heyecanlandıran grafeni elde ettiklerinde.

39. BÖLÜM: “BU SENE İYİ NOBEL YAPTI”

09 Kasım 2012 AÇIK BİLİM

Art arda üç kez nobel barış ödülü alan radyo programı Açık Bilim Radyo Programı’ndan üç kişilik merhaba! İstanbul’da 91.6 frekansından yayın yapan Radyo 24’te Çarşamba akşamları 20:15-21:30 arasında yayınlanan programımızda bu hafta Tevfik Uyar, Kerem Kaynar ve Serdar Başeğmez vardı. Bu programda konuştuğumuz konular şunlar oldu: – “Bu sene iyi nobel yaptı…” / Nobel ödülleri…